İSTANBUL - İMECE Ev İşçileri Sendikası üyesi Zeynep Ayvalıtaş, ev işçilerinin haklarını güvence altına alan ve Türkiye'nin imzalamaktan kaçındığı ILO 189'u imzalanmasını isteyerek, "Ev işi iş, ev işçisi işçidir. Kadınlar birlikte güçlüdür" dedi.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından hazırlanan 189 sayılı "Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş" Sözleşmesi'nin kabul tarihi olan 16 Haziran Dünya Ev İşçileri Günü olarak kutlanmakta. 2011'de kabul edilen sözleşme, 2013'te yürürlüğe girdi. Sözleşmeye 39 ülkenin imzacı oldu. Türkiye ise sözleşmeyi imzalamadı. ILO verilerine göre, dünya çapında en az 75.6 milyon kişi ev işçisi olarak çalışıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre ise Türkiye'de 220 binin üzerinde ev işçisi bulunuyor. İMECE Ev İşçileri Sendikası ise bu sayının 1 milyona yakın olduğunu söylüyor. Sektörde kayıt dışı ve güvencesiz çalışmanın yaygınlığı sebebiyle bu sayıyla ilgili net bir bilgiye ulaşmak mümkün değil.
Yaşadıkları sorunları ve talepleri 16 Haziran Dünya Ev İşçileri Günü dolayısıyla dile getiren İMECE Ev İşçileri Sendikası üyesi ev işçisi Zeynep Ayvalıtaş, ev işçilerinin hiçbir hakka sahip olmadığını vurguladı. Birçok ev işçisinin camlardan düşerek hayatını kaybettiğine ve sakat kaldığına dikkati çeken Zeynep Ayvalıtaş, İMECE'yle 2012'de tanıştığını belirterek, "2012'de oğlum sayesinde İMECE Derneği'yle tanıştım. Önce bir dernekti, 2013'te kadınlar, ev işçileri haklarını öğrensin; devlette bir hakkımız olduğunu öğrensinler diye 'Biz bunu bir sendikalaştıralım' dedik. Sendikanın kurucu üyelerinden biriyim. Ev işçileri işçidir; devlet tarafından işçi olarak görülmesi, iş tanımı olması gerekiyor. Bir ev işçisinin iş tanımı yok. O eve gidiyorsun; ütüsünü yapıyorsun, temizliğini yapıyorsun, yemeğini yapıyorsun. Her şey sana bakıyor, ama aldığın ücret de emeğinin karşılığını çıkarmıyor, bir de hakaret yiyorsun. Bazı günlerde sabah kahvaltısız gidiyorsun, akşam eve aç susuz dönüyorsun. Ev işçileri gerçekten çok zorluk yaşıyor. En çok hakarete çok maruz kalıyorlar, hatta bazı arkadaşlar tacize maruz kalıyorlar" ifadelerini kullandı.
'EV İŞÇİSİ İŞÇİDİR'
Ev işçilerinin yasal olarak "işçi" kabul edilmesi, sigorta için çalışma günündeki 10 gün sınırını kaldırmasını gibi talepleri olduğunu dile getiren Zeynep Ayvalıtaş, "Bir inşaat işçisi bir kaza geçirdiği zaman, iş kazası deniyorsa, bir ev işçisi de bir kaza geçirdiği zaman, başına bir şey geldiği zaman iş kazası olarak gözüksün. Biz diyoruz ki ev işi iş, ev işçisi işçidir. İzin günü yok, 24 saat o evin her şeyine koşturuyor. Ama görmüyor devlet, görmemek de için ısrar ediyor. Bu yüzden ILOC189'u imzalamıyor. Biz, ILO 189'un imzalanmasını istiyoruz. İş tanımımız yok, çalışma saatlerimiz belli değil, 14 ila 15 saat arasında çalışıyoruz" diye konuştu.
'KADINLAR BİRLİKTE GÜÇLÜ'
Tüm ev işçilerine haklarına sahip çıkma çağrısında bulunan Zeynep Ayvalıtaş, birlikte mücadele vurgusu yaparak, "Kadınlar birlikte güçlüdür. Biz bunu kurduğumuzda 4, 5 kadındık, şimdi bayağı büyüdük ve sesimiz gür çıkmaya başladı. Ne kadar kalabalık olursak, devlet o kadar işçi olarak görmeye başlar ve ayrımcılıkları ortadan kaldırır. Bizim çabamız da budur" diye belirtti.
ILOC189 EV İŞÇİLERİNE NE SAĞLIYOR?
Ev işçilerinin başlıca sorunları arasında kayıt dışılık, güvencesizlik ve iş tanımı geliyor. ILO 189 kapsamında ev işçiliğinin tanımı ve ev işçilerinin haklarına dair önemli kazanımlar gerçekleşmiş ve sözleşmeye taraf olan ülkelere ve işverenlere yasal sorumluluklar yüklenmiştir. Sözleşmede, ev işçilerinin haklarının korunma altına alınmasına dair şu maddeler yer almaktadır:
"*Ev işçilerinin iş sağlığı ve güvenlikleri ile sosyal güvenliklerinin diğer çalışanlara eş koşullarda sağlanması,
*Ev işçilerine asgari ücretin uygulanması, cinsiyet ayrımcılığının yapılmaması, ayda bir kez, düzenli aralıklarla, doğrudan ödeme yapılması,
*Ulusal yasa, yönetmelik veya toplu sözleşmelere uygun olarak, normal çalışma saatleri, fazla mesai tazminatı, günlük ve haftalık dinlenme süreleri ve yıllık ücretli izin konularında ev işçileri ile genel olarak işçiler arasında eşit muamelenin sağlanmasına yönelik önlemlerin alınması."
MA / Yeşim Tükel