Berwarî: Eger pirsgirêka komên çekdar neyê çareserkirin dê Iraq zirarê bibîne

  • rojane
  • 09:51 22 Nîsan 2025
  • |

NAVENDA NÛÇEYAN - Akademîsyen Kamûran Berwarî destnîşan kir ku li Herêma Kurdistana Federe liv û tevgera komên çekdar ên girêdayî Tirkiyeyê zêde bûye û wiha got: "Iraq jî wê para xwe ji zerara ku dê rû bide bibîne."

Cîgirê Serokê Akademiya Demokrasî û Siyasî ya Kurdistana Federe û mamostayê Zanîngeha Dihokê Dr. Kamuran Berwarî diyar kir ku hem li Herêma Federal a Kurdistanê û hem jî li Iraqê liv û tevgera komên çekdar ên girêdayî Tirkiyeyê zêde bûne Berwarî ev tevger weke "xetere" pênase kir û wiha got: "Der barê vê rewşê de daxuyaniyên îstîxbarat û rayedarên Iraqê hene. Rêxistinbûyîna van komên çekdar li Kurdistan û Iraqê xeteriyeke mezin e Dixwazin Iraqê û Herêma Federal a Kurdistanê dîzayn bikin."
 
Berwarî bal kişand ser xala 140’emîn a ku bi statuya Kerkûk û herêmên din ên bi nîqaş (Diyala, Mûsil, Selahaddîn) re eleqedar e û wiha axivî: "Ev komên çekdar bi giranî li herêmên ku xala 140 Ev pirsa han a ku di sala 1991 de hat rawestandin, divê êdî di navbera Iraqê û hikûmeta Herêma Federal a  Kurdistanê de bê çareserkirin. Nexasim ji roja ku Sedam Hisên hate darvekirin û vir ve ev pirsgirêk çareser nebûye. Eger çareser nebe, ev komên çekdar wê hebûna xwe li wir bidomînin. Tirkiye li Mûsil û Kerkûkê, li ser sînorê Iraq û Îranê malovaniyê ji van komên çekdar re dike. Bêguman armancên van koman hene ku li vir bi cih bibin; yên li dijî têkoşîna azadiyê ya Kurdistanê derdikevin li van qadan dimînin û tevdigerin."
 
HEDEFÊN TIRKIYEYÊ YÊN MÛSILÊ
 
 
Berwarî diyar kir ku Plana Tirkiyeyê ya ji bo "Împaratoriya Osmanî" ya li ser Mûsilê heye û wiha got: "Tirkiye dixwaze van herêman li gorî vê bingehê têxe bin kontrola xwe. Tevahiya wîlayeta Mûsilê weke ya xwe îdîa dike. Şerê ku ew ê ji bo vê têbikoşe weke mafê xwe dibîne. Ev ne mafek e, lê pratîkeke dagirkeriyê ye. Ji ber ku Komara Tirkiyeyê ya niha di çarçoveya sînorên hatine diyarkirin de ava bûye. Ev sînor di encama peymanên navneteweyî û herêmî de hatine sererastkirin. Dewleta Tirk di vê çarçoveyê de nikare gavek bi tenê jî biavêje. Tirkiyê cara pêşî bajarê Mûsilê di nav projeya Osmaniyan de cih girt. Ji ber vê yekê dixwazin niha dest deynin ser. Ji ber ku li vir dewlemendiya petrol û gazê heye.”
 
Berwarî anî ziman ku pêwîst e çar parçeyên Kurdistanê polîtîkayên xwe yên herêmî û navneteweyî di ber çavan re derbas bikin û wiha pê de çû: “Divê em bibin yek û rêyekê ji bo parastina destkeftiyên Kurdistanê bibînin. Ji ber ku destketiya me ya sedsalî ya li Başûra Kurdistanê parlamento û ev hikûmeta hatiye avakirin e. Bi rêya Herêma Federal a Kurdistanê proje hene û eger Kurdistana Federe xera bibe, wê Iraq jî para xwe bistîne. Wê karesateke mîna karesata sala 2014'an rû bide."
 
XALA 140’EMÎN
 
Xala 140’emîn a Destûra Bingehîn a Iraqê, herêmên Kurdistana Federe, ku di çarçoveya polîtîkaya "Erebkirinê" ya di dema desthilatdariya Baasê ya bi pêşengiya Saddam Huseyîn de demografyaya wê hat guhertin, vedihewîne. Li van herêman ereb hatin bicihkirin.
 
Di destûra ku piştî hilweşandina rejîma Baas a sala 2003'an hate çêkirin de biryar hate dayin ku li van herêman referandûm were kirin û demografiya beriya polîtîkaya Erebkirinê li ber çavan were girtin û ji gel were pirsîn bê ev herêm wê bi Bexda yan jî Hewlêrê ve girêdayî bin yan na. Belê rêvebiriya Bexdayê nepejirand ku madeya 140 bikeve meriyetê.
 
 

Sernavên din

20/05/2025
09:05 Leşker li derveyî cihê wezîfeyê cînayet kir: Kakilê guleyê hatin guhertin
09:00 ROJEVA 20’Ê GULANA 2025’AN
19/05/2025
15:25 100 malbatên din vegeriyan Şengalê
15:23 Di Hefteya Windayan de Ocak û Karakoç hatin bîranîn
15:21 Çalakiya li dijî ambargoyê di roja 5’an de didome
15:20 YNK û PDK dê bi lîsteyên cuda tev li hilbijartina Iraqê bibin
15:12 Xizmên faîlê 'azardana zarokan' gef li baro û JINNEWS’ê xwarin
14:51 DEM Partî bi Partiya Saadetê re hevdîtinê dike
14:33 Dozger hewl da tundiya polîsan a li dijî rojnameger rewa bike: Êrişkar tevdigeriya
13:51 Bernameya serdanan a DEM Partiyê diyar bû
13:41 Hevdîtina DEM Partî û DEVA’yê bi dawî bû
13:40 Pervîn Buldan: Ji bo avakirina komîsyonan divê tavilê muzakere bên destpêkirin
13:22 Kurtulmuş: Cihê pêvajo lê were axaftin Meclis e
12:44 Rojnameya Xwebûnê bi manşeta ‘Pîrên Kurdistanê’ derket
12:14 Girtiyan li Bucayê li dijî zextan çalakiya greva birçîbûnê dane destpêkirin
12:03 ÎSÎG: Di 12 salan de 2 hezar û 728 ciwanan di cînayetên kar de canê xwe ji dest dan
11:53 Arinç: Mafê hêviyê mafekî girîng e
11:31 Hevdîtina Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê û Babacan dest pê kir
11:27 Derwêşên ku mifteya çiyayan dîtin, bûn Kurdistan
10:18 Kesên tev li bîranîna Kaytan û Altûn bûn: Dema avakirina aştiya civakî ye
09:45 Sebahat Tuncel: Têkoşîn neqediya, rêbaza wê guherî
09:04 'Kaytan û Altûn dê dilê milyonan de bijîn’
09:04 'Aştiyeke birûmet bi edaleteke rast pêkan e’
09:03 Rojnameger Baydar: Gavên divê bên avêtin hewceye dewlet biavêje
09:02 'Divê tevgereke jinan a enternasyonalîst bê avakirin’
09:00 Hinek xanî bi bîr û berxwedanê tên avakirin
09:00 ROJEVA 19'Ê GULANA 2025'AN
18/05/2025
20:18 Ji Abdullah Ocalan peyam: Pêdivî bi peymaneke nû heye
19:03 Ji Bahçelî nexşerê: Bila komîsyoneke ji 100 kesan pêk tê were avakirin
17:23 Îsraîlê li dijî Xezeyê êrişeke mezin da destpêkirin
17:14 Li Tekîrdagê komeleya zimanê Kurdî hate vekirin
16:45 Şandeya DEM Partiyê ji Îmraliyê vegeriya
16:04 Di bahoza li DYA’yê de 21 kesan jiyana xwe ji dest dan
15:36 Kaytan û Altûn li Qada Şêx Seîd ji hêla bi hezaran ve hatin bibîranîn
14:51 Birayê Denîz Poyraz hate berdan
14:45 Girseya ji Mêrdînê hatî ber bi Qada Şêx Seîd ve meş li dar xist
14:40 Hevalê qawîşê yê Riza Altûn jî di bîranînê de ye: Em ê xwedî li bîranîna wan derkevin
14:22 Jinan beriya bîranînê meş li dar xistin: Dê têkoşîna me de bijîn
13:54 Ji bo bîranînê li Amedê ne: Divê Ocalan azad bibe
13:52 Di Lijneya Giştî ya Şaxa ÎHD’a Amedê de banga ‘gavan biavêjin’ li dewletê hat kirin
12:52 Di Sempozyuma Zimanê Kurdî de siyaset hate rexnekirin
12:41 Şandeya DEM Partiyê çû Îmraliyê
12:18 DEM Partî: Kesên me di Gulanê de winda kirin rêya me ronî dikin
12:17 Ji bo bîranîna Kaytan û Altûn bi rê ketin
10:56 Kesên li Dêrsimê tev li bîranînê bûn: Aştî yekalî nabe
10:42 Çanakkale bi pileya 4.4’ê hejiya
10:41 Xwişkên Mazlum Dogan: Ya dikeve ser milê me ew e ku em di rêya wan de bimeşin
10:07 Li girtîgehên herêma Akdenizê 80 girtiyên nexweş hene
09:54 Ji Îzmîrê ber bi Enqereyê ve têkoşîna kedê
09:54 ‘Em ê têkoşîna Kaytan û Altûn bidomînin’
09:28 Dîmenên îşkenceya li bin çavan 5 sal in nehatiye lêkolînkirin
09:28 Hejmara nû ya kovara Jinê derket
09:02 Rewşa girtiya nexweş a 76 salî roj bi roj girantir dibe
09:02 Salên Altûn ên li Dîlokê: Tovê azadiyê reşand
09:01 Xelkê Cizîrê piştgiriyê dide pêvajoyê: Divê dewlet gavên hewce biavêje
09:00 ROJEVA 18’Ê GULANA 2025’AN
17/05/2025
17:14 Rola çapemenî û weşangeriya Kurdî ya li ser perwerdehiyê hate nîqaşkirin
17:12 Kaytan û Altûn sibê li Amedê tên bibîranîn
17:11 Ji şardariyê daxuyaniya li ser beytan
16:09 Mihrîcana Fîlman a Uçan Supurge destpê dike
16:07 Ji bo girtiyên nexweş Avci û Balataci bangewazî
16:04 ‘Sempozyûma Zimanê Kurdî' dest pê kir: Mirov bi zimanê xwe mirov e
15:44 Xizmên windayan li 4 bajaran pirsîn: Hezkiriyên me li ku ne?
15:24 Daxuyaniya hevpar a 255 saziyan: Bila girtiyên nexweş bên berdan
14:47 Bakirhan: Ji bo aştiya civakî divê rûbirûbûn pêk were
Buldan: Heke winda neyên dîtin aştî nîvco dimîne
14:45 Li Dêrsimê berxwedan bi ser ket: Girse dimeşe navendê
14:33 Daxwaza komisyona heqîqetê ji bo kesên hatine windakirin
14:21 Cemîl Bayik: Em paradîgmayeke nû bi pêş dixin
13:57 TJA: Em aktorên pêvajoyê ne
13:46 Li Dêrsimê Kaytan û Altûn ji aliyê hezaran ve hatin bîranîn
13:39 Behsa birayê xwe ku jê re digot ‘Heval’ kir: Bi xwedî derketina pêvajoyê em dikarin nirxên wan biparêzin”
13:37 Mafê tedawiya Zeyneb Celaliyan tê astengkirin
13:36 Li Mexmûrê çalakiya li hember ambargoyê didome
12:03 JI Dayikên Şemiyê banga heqîqet û rûbirûbûnê
11:39 Hevalê Çaran yê heman qawîşê: Hewldanên wan vala neçûn
10:48 Ji Hakî Karer hîn bû ku Kurd e
10:10 Serokê Giştî yê EHP’ê: Armanca PKK'ê ya sosyalîzmê girîng e
09:39 Ji bo 6 kesan doza ‘Newrozê’ hate vekirin
09:33 Viyan Tekçe: Em ê mafê xwe biparêzin
09:18 Ji bo bibîranîna li Qada Şêx Seîd bangewazî
09:03 ‘PKK peywira xwe anî cih niha dora dewletê ye’
09:02 Raportor Amor: Biryara PKK'ê hêvî dide mirov divê firsend neyê xerckirin
09:00 ROJEVA 17'Ê GULANA 2025'AN
16/05/2025
17:33 Di doza ‘azardana zarokan’ de 82 sal cezayê hefsê hat dayin
16:32 Li Licê hestiyên ku tê texmînkirin aîdî mirovan e hatin dîtin
15:52 Civînên jinan ên DEM Partiyê dewam dikin
15:28 Wêneyê Abdullah Ocalan ê 42 sal berê hat weşandin
15:26 Rêveberê KURDÎ-DER'ê yê Geverê serbest hat berdan
14:35 Dosyaya Ozbahçecî ku polîsan kuştibû şandin krîmînala cendirmeyan
13:30 Der heqê rojnameger Boltan de lêpirsîn hate destpêkirin
13:20 Ji bo bîranîna li Dêrsimê bang hate kirin
13:19 Pirtûka Gurbetellî Ersoz wergerandin zimanê Yewnanî
13:19 Cezayê polîsê Berkîn Elvan qetil kiribû hate erêkirin
13:05 Kongreya NADA’yê di roja 2’yan de bi komxebatan dest pê kir
12:02 Cîvaknas Kuçukaydin: Gaveke nû hate avêtin, guherîn dê hinek biêş be
11:44 Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn: Tu caran serî netewandin
11:27 'Ev pêvajo mîrateya Çaran e'
10:58 Li Colemêrgê nexweşiya tevekê hat tespîtkirin
10:51 Malbatan ji bo çûyîna Îmraliyê serlêdan kirin
10:48 Mêşvanan berê xwe dan zozanan