13 salan di girtîgehê de ma: Weke ku hê jî 18 salî bim

  • rojane
  • 09:03 15 Cotmeh 2023
  • |

RIHA - Alî Erden ku piştî 13 salan ji girtîgehê hat berdan destnîşan kir ku girtîgeh bûne "navendên îşkenceyê" û girtiyên nexweş û hemû girtî bi pirsgirêkên cidî re rû bi rû ne û tecrîda li girtîgehan belavî ser hemû civakê bûye. 

 
Alî Erden di 11'ê sibata 2011'an li Dîlokê de tevî 20 kesan bi bi îdiaya "Endamtiya rêxistinê" hate binçavkirin û girtin. Dema Erden hatî girtin, 18 salî bû. Erden, piştî 13 salan di 20'ê îlonê de ji Girtîgeha Tîpa T a Edeneyê tehliye bû. Erden ku di 18 saliyê de girtîgehê nas dike û di 31 saliya xwe de derdikeve. Heya niha li girtîgehên Dîlok, Hîlwan û Edeneyê hatiye ragirtin. Tevî cezayê wî di 21'ê hezîranê de qediya jî ji aliyê Desteya Îdare û Çavdêriyê ve berdana wî 3 mehan hat dirêjkirin. Erden ku temenê wî yê ciwan li girtîgehê derbas bû qala serpehatiyên xwe ya li girtîgehê kir. 
 
Erden girtîgeh weke “navendên tecrîdê” pênase kir û bi lêv kir ku tecrîda li girtîgehan dest pê kir belavî ser hemû civakê bûye. Erden wiha got: "Girtîgeh cihê ceribandinê ye û her tiştî li wir tînin serê mirov. Heman tişt li ser civakê jî ferz dikin. Ji ber vê yekê divê li girtîgehên ku çavkaniya pirsgirêkan in çareseriya civakê jî li wir bê destpêkirin.” 
 
Alî Erden
 
'HIQÛQ LI GIRTÎGEHAN TUNE YE'
 
Erden anî ziman ku qanûn û hiqûq li girtîgehan di meriyetê de nînin û wiha got: “Bi taybetî bi qanûna înfazê ya di du salên dawî de hat derxistin, cezayên girtiyên ku cezayê wan bi dawî bûye bi awayekî derhiqûqî tên dirêjkirin an jî înfazên wan tên taloqkirin. Lijneyên Îdarî û Çavdêriyê, girtiyan ji nû ve didarizînin û biryarê dide ka ew kes xwedî tevger e an na. Yanî tevî cezayê girtiyan diqede jî ev lijne cardin darizandinê dike û înfaza girtiyan dirêj dike. Her çend rewşeke ku berdana girtiyan bê dirêjkirin tune be jî ev lijne bi biryarên siyasî bi awayekî li dijî hiqûqî nahêle girtî bên berdan. Tevî ku di qanûnan de dirêjkirina girtina girtiyên siyasî nîn e jî nayên berdan. Mesela berdana min ji ber nêrîna min siyasî sê mehan dirêjkirin. Her wiha girtî ji ber ku tev li aktivîteyên girtîgehê weke spor, pirtûkxanê û hewd. ne bûnê tahliyeya wan tê dirêjkirin. Lê ne ku girtî bi kêfî tev li van aktîvîteyan nebûne ji ber ku ev aktîvîte ji aliyê rêveberiya girtîgehê ve hatine sînorkirin, girtî nikarinê tev li van aktîvîteyan bibin."
 
'GIRTÎ JI BER LÊGERÎNA KÊFÎ NAÇIN NEXWEŞXANEYAN Û DADGEHÊ'
 
Erden diyar kir ku girtî ji ber lêgerînên keêfî naçin dadgehê û nexweşxaneyan û got: “Dema girtiyan dibin nexweşxaneyan an jî dadgehan, leşker lêgerîna nava dev dikin. Ev yek rûmeta mirovan binpê dike. Girtî ji bo nekevin rewşeke bi vî rengî naçin dadgehê û nexweşxaneyan. Ev rewş ji bo girtiyên nexweş pirsgirêkek cidî derdixe holê."
 
'GIRTIYÊN NEXWEŞ BI PIRSGIRÊKÊN CIDÎ RE RÛ BI RÛ NE’ 
 
Erden destnîşan kir ku girtiyên nexweş li girtîgehan bi pirsgirêkên cidî re rû bi rû ne û wiha axivî: “Girtiyên bi astengiyên bedenî û nexweşên giran nikarin biçin nexweşxaneyê. Divê raya giştî, saziyên sivîl û rêxistinên mafên mirovan li hemberî vê yekê bikevin nava liv û tevgerê. Ji ber ku di tîpên F’yê de 3 girtî hene, girtî li gel nexweşiya xwe bi zextên psîkolojîk re jî rû bi rû dimînin. Ev rewş girtiyên nexweş bêtir nexweş dike. Ji ber ku girtiyên nexweş nabin nexweşxaneyan, bi rêkûpêk tedawiya wan nayê kirin û dermanên wan nadin wan bi pirsgirêkên cidî re rû bi rû dimînin. Ji ber şert û mercên girtîgehê, nexweşiyên girtiyên nexweş girantir dibin û jiyana wan di xetereyê de ye."
 
'HÊ JÎ WEK KU 18 SALÎ BIM’ 
 
Erden destnîşan kir ku di girtîgehê de her tim di nava perwerdehiyê de bûne û wiha domand: “Perwerde me xurt dikir. Ev yek dike ku em li ser pêya bimînin. Me her tim pirtûk dixwand. Yanî pirtûk jî bûbûn hevalê me yên girtîgehê. Ji bo em xwe di warê fikr û raman û hemû zanyariyan de li pêş bixin, em her tim di nava hewldanan de bûn. Ji ber vê yekê me li dijî zext û tundiyan dikaribû li ser pêya xwe bigirin. Ez di 18 saliya xwe de ketim girtîgehê lê niha 31 salî me, niha ji wek ku 18 salî bim.” 
 
13 SALÊN GIRTÎGEHÊ 
 
Erden di dawiya axaftina xwe qala 13 salên xwe yên li girtîgehê kir û wiha got: "Helbet derve û girtîgeh nabin wek hev. Hê jî baş hînî derve nebûme. Di girtîgehê de herî zêde min bêriya malbatê û civakê dikir. Di girtîgehê de her kes bi tiştekî re mijûl dibû. Ya min jî ji bilî pirtûkan tembûr bû. Di girtîgehê de hînî tenbûrjeniyê bûm.” 
 
MA / Mahmut Altintaş 
 

Sernavên din

05/11/2023
11:48 Navên tirkî li gund û meydanên Efrînê hatin kirin
11:35 12 roj in tu agahî ji rojnameger Ehmed nayên girtin
11:14 Konferansa DBP’ê bi coşeke mezin dest pê kir
11:08 Unver: Ji ber têkiliyên xwe yên bi Tirkiyeyê re em naxwazin PDK li Mexmûrê be
10:42 Li Aydinê lehî rabû: 2 kes mirin
10:40 Hejmara 36’an a Kovara Jinê derçû
10:39 Bi hezaran kes herikîn konferans DBP’ê
10:39 Doza 22 jinên tên darizandin dest pê dike
09:59 Di lêpirsîna Kader Ortakaya de ev 9 sal in tu pêşketin nînin
09:14 Unsal: Ger deriyên Îmraliyê vebin dê aştî çêbibe
09:10 Bi demsala zivistanê re liv û tevgera li Sûka Sobefiroşan zêde bû
09:09 'Divê qanûna sansurê bê betalkirin'
09:08 Sûcên li hemberî zarokan: Ji ber terîqetan em nikarin pêwendiyê bi malbatan re deynin
09:07 Şaredarê derbasî AKP'ê bû şaredarî di nava deynan de hiştiye
09:06 Lêpirsîna der barê strana kurdî de bi biryara 'neşopandinê' bi dawî bû
09:03 Aktîvîsta TJA'yê ji ber qeyda dengê ku ne aîdê wê ye ev du sal in girtî ye!
09:03 'Simîda Diaxive': Êdî kes nikare simîdan jî bikire
09:01 Kanîwar: Werin tev li kelecan û kêfxweşiya konsera me bibin
09:00 ROJEVA 5’Ê MIJDARA 2023’YAN
07:49 Seroke Giştî yê CHP’ê yê nû bû Ozgur Ozel
04/11/2023
19:50 Amîda: Cegerxwîn temsîlkariya serhildêriyê ye
16:33 Di kongreyên Egîtîm Senê de daxwaza perwerdehiya bi zimanê zikmakî
16:31 Berrîn Sari ya berdana wê du caran hate taloqkirin ji girtîgehê derket
16:13 Li Qoserê qeyûm hate şermezarkirin: Gel dê di 31’ê Adarê de hesab bipirse
15:51 Aqûbeta kesên beriya 28 salan li Kerboranê hatin windakirin hate pirsîn
15:16 Ji girtiyê nexweş banga ‘lezgîn a çareseriyê’
14:53 Keskîn: Divê muxalefet nîqaşa ‘em çiqasî dişibin dewletê’ bike
14:49 Li aqûbeta Çakici û Boran hat pirsîn
14:22 Leşkerên Îranê kolberan gulebaran kirin: 5 kolber birîndar bûn
14:18 Rêveberên DBP’ê xelkê Amedê vexwendin konfaransa xwe
12:46 Dayikên Şemiyê dest ji Qada Galatasarayê bernadin
11:37 DMMO’yê ji bo endama xwe ya girtî bang kir
11:24 Bakirhan: Rojên ku em ê aktorên 4’ê Mijdarê bişînin nêzîk in
11:18 Endamê CPT’ê Restellînî ku 3 caran serdana Îmraliyê kir: Divê êdî Abdullah Ocalan azad bibe
10:56 Stranên guhdarkirin weke delîlên 'sûc' hatin hesibandin
10:40 Huda Kaya: Ne ez reviyam, dozgerî bi hefteyan ji min reviya
10:06 Li Wanê dema çinîna kartolan dest pê kir
10:05 Di 6 pirsan de biryara Komîteya Mafên Mirovan a NY’yê ya ji bo Abdullah Ocalan
09:05 Ji ber 'qedexeyan' û 'bihabûnê' sewalvanî li ber qedandinê ye
09:04 Bîrdal: Ger dilê wan û sedsaleke demokratîk hebe, pêşî divê dawî li tecrîdê bînin
09:03 Di 14 saliya xwe de bû şahidê qetlîamê: Ji wê rojê ve helbestan dinivisîne
09:02 Li girtîgehên Êlihê binpêkirinên mafan zêde dibin
09:01 Pêşî xera kir, dû re bi heman hincetê ceza erê kir
09:00 Dikandarên Bazara Penîr a Baglarê: Ji bo çareseriyê divê desthilat bê guhertin
09:00 ROJEVA 4'Ê MIJDARA 2023'YAN
03/11/2023
23:03 Li Lûzernê çalakiya xeleka ji mirovan a bi daxwaza 'azadî ji bo Abdullah Ocalan'
22:01 Eleqeyeke zêde ji bo lîstika 'Strîp Tease' ya bi kirmanckî
17:43 Konferansa Ciwanan a Cîhanê diyarî Abdullah Ocalan hat kirin
17:00 Xeta ava vexwarinê ya Şirnexê teqiya
16:59 Di doza Mirovên Şemiyê de daxwaza nûkirina mutalaayê hate redkirin
16:56 Li Dêrîkê kirin ku zarokek întîhar bike!
16:19 Li Şirnexê 2 kes hatin girtin
15:57 Rêxistinên hiqûqê: Bila Kişanak û Atalay bên berdan
15:44 Li dijî şerên li Rojhilata Navîn ‘Nobeda Aştiyê’ hat lidarxistin
15:36 SGDF: Dê nekarin bi êrişan encamekî bi dest bixin
15:10 Li Rihayê muxtarê tacîzî zarokekê kiribû ji peywîrê hate wergirtin
14:46 Beriya danişînê faîlan gefa kuştinê li malbata Esra Y. xwar
14:26 Freedom House çû serdana DFG’ê
14:24 Rêxistinên navneteweyî banga berdana siyasetmedarên kurd kirin
13:30 Li Şirnexê baran û mij bandora xwe nîşan dide
13:16 Akbiyik derheqê 669 kesan de 112 rûpelên îfadeyê da
13:03 Fîgen Yuksekdag tev li merasîma cenazeyê kekê xwe bû
12:22 Li navçeya Sûrê 3 otel, 12 kargeh û 53 avahî dan ber firotinê
12:17 Nergis Muhammedî ji ber ku şalpeyê red kir wê sewqî nexweşxaneyê nekirin
12:06 Li Şirnexê qeza çêbû: 2 kes mirin
11:37 Malbata Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kir
11:03 Berdevka HEDEP’ê: 7 sal in darbeya siyasî bênavber didome
11:00 Cîgirê Şaredarê AKP’yî ji ‘bertîlxwarinê’ hat girtin
10:37 DFG: 12 rojnamevan hatin binçavkirin, 3 rojnamevan hatin girtin û 2 hezar û 2 nûçe hatin astengkirin
10:34 Rojnameger Erdînç hate berdan
10:33 Di mehekê de 3 kolber hatin qetilkirin û 27 jî birîndar bûn
10:32 Artêşa Îsraîlê: Dorpêça li ser Xezeyê temam bû
Hamas: Xeze wê bibe ‘laneta’ Îsraîlê
10:18 Li gorî TUÎK’ê TUFE ji sedî 3,43 zêde bûye
10:15 ENAG’ê daneyên enflasyonê parve kir
09:33 Tevî zêdekirina faîzê jî dolar û euro radibe
09:05 Li Colemêrgê hê jî sepanên Rewşa Awarte di meriyetê de ne
09:04 Hevberdevka Meclisa Ciwanan a HEDEP'ê: Divê ciwan tev li têkoşîna rêxistinkirî bibin
09:02 Hevşaredar: Divê Kişanak serbest bê berdan
09:02 Dayikên Aştiyê: Yek gotineke Abdullah Ocalan dikare dawî li vî şerî bîne
09:00 Hemama dîrokî ya Girê Sor hindik maye hilweşe
09:00 ROJEVA 3’YÊ MIJDARA 2023’YAN
02/11/2023
22:50 Ji Koma Zarokên Aryan 'Konsera Payizê'
20:12 Sosin û Demîr piştî 30 salan ji girtîgehê derketin
17:57 HEDEP, ji bo hevdîtinê bi Abdullah Ocalan re bike serî li Wezareta Dadê da
16:52 Hejmara kesên li Xezeyê jiyana xwe ji dest dan 9 hezar derbas kir
16:35 Kekê Fîgen Yuksekdag wefat kir
16:02 Bajarên Bakur ji ber barana zêde hatin hişyarkirin
15:50 Parêzerê OHD’î Çelîk rastî êrişê hat
15:46 Nêrgiz Mihemedî: Serkeftin ne hesan e lê teqez e
14:31 Danişîna doza ‘şebekeya şêlandinê’ ya emniyetê hate lidarxistin
14:22 Girtiyê li dijî lêgerîna tazî derketî hate derbkirin
14:07 Di 9 mehan de 21 jin hatin qetilkirin
14:05 TJA: Gultan Kişanak dîl tê girtin û divê tavilê were berdan
13:55 Derbarê rojnamevan Yildiz de daxwaza ceza hate kirin
13:46 Gundên êzidî û suryanan hatin topbarankirin
13:37 Doza Kobanê: Dabeşkar ew in ên ku danehevên welat difiroşin
13:17 Cîgirê serokê AKP’î ji ber bertîlê hate binçavkirin
12:34 Ji bo tevlibûna doza Esra Y. banga tevlibûnê hate kirin
12:33 Di doza tacîzê de daxwaza girtinê nehate qebûlkirin
12:07 Danişîna doza rojnamevan Kaya hate taloqkirin