RIHA - Tokat Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine dair rapor hazırlayan ÖHD Riha Şubesi, yaşanan ihlallere ilişkin CPT, TİHEK, Sağlık ve Adalet bakanlıklarını göreve çağırdı. 

 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Riha Şubesi Hapishane Komisyonu, Tokat Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine dair hazırladığı raporu basın toplantısı ile açıkladı. Dernek binasında yapılan toplantıda konuşan komisyon Eşsözcüsü Serhat Kurt, daha öncede Tokat Cezaevi ile ilgili raporlar hazırladıklarını, sorunların derinleşerek devam ettiğinin gözlemlendiğini kaydetti. 

 

Tutsakların hastane ve revir sevklerinde ağız içi arama dayatmasını kabul etmedikleri için sağlık haklarından mahrum bırakıldığının altını çizen Kurt, “Bu nedenle, 7 aydır hastaneye sevk edilemeyen mahpusların sağlık tetkikleri yapılamamakta, ağır hastaların tedavileri aksatılmakta ve durumları ciddileşmektedir. Bu durum, mahpusların yaşam hakkı ve insanlık dışı muamele yasağını açıkça ihlal etmektedir” dedi. Cezaevi idaresinin sağlık sorunun çözümüyle uğraşmak yerine; insanlık onuruna aykırı tutumun yanında yer aldığına dikkati çeken Kurt, “İdare sağlık koşullarını iyileştirmek yerine; İnsanlığa aykırı davranışları meşrulaştıramaz. Tokat Hapishanesinde yaşanan her hak ihlalinde Tokat Hapishanesi idaresi sorumludur. İdare bu bilinçle hareket etmelidir” diye belirtti. 

 

HASTA TUTSAKLAR

 

Kurt, raporda yer verilen hasta tutsaklara dair şu bilgileri paylaştı: Şükrü Abdo (Hipertansiyon), Cemal Özgüç (Katarakt göz kaybı riski var), Yunus Şimir (Kalp hastası), Mehmet Tiryaki (Kafasında şarapnel, prostat kaynaklı tespit edilemeyen rahatsızlık), İzbat Orhan, (EFM hastası), Suat Oğuz (Karaciğerde kist, hipertansiyon, prostat, gastrit), Aydın Değirmenci (Kolon kanseri), Mehmet Şirin Kaya (Çapraz bağ kopması), Hasan Demirtaş (Behçet hastası) ve Ömer Yaman, (70 yaşında, hipertansiyon hastasıdır). 

Gerekli tıbbi müdahale ve takip eksikliği nedeniyle tutsakların hastalığının arttığına vuru yapan Kurt, “Nelson Mandela Kuralları, mahpusların toplumdaki bireylerle aynı standartta sağlık hizmetine erişimini zorunlu kılar. Ancak, bu standartlar Tokat Hapishanesinde sağlanmamaktadır” diyerek, hasta tutsakların maruz bırakıldığı hak ihlallerini sıraladı. 

Cezaevinde ağız içi arama uygulamasına son verilmeli çağrısında bulunan Kurt, ağır hasta tutsakların derhal tedavi edilmesi ve hastanelere sevklerinin sağlanması gerektiğinin altını çizdi. 

 

İNFAZ ERTELEME VE YAKMA

 

İnfazları ertelenen ve yakılan tutsaklara değinen Kurt, “İdari Gözlem Kurulu’nda mahpuslara siyasi sorular sorulmakta, PKK ve Sayın Abdullah Öcalan hakkında verilen cevaplar infaz uzatmanın gerekçesi yapılmaktadır. Adnan Çelebi 2 kez, Mehmet Sayılgan 5 Kez, Ferit Şahin 6 kez (7. kurulda tahliye), İlhan Talay 1 kez (2. kurulda tahliye) ve Kamuran Taş 2 kez infazı ertelenmiştir. Aydın Değirmenci ve Mehmet Şirin Kaya infazları yakılmıştır” diye belirti. 

 

HAK İHLALLERİ 

 

Pişmanlık dayatması ve siyasi sorular kaldırılarak infaz uzatmaları durdurulması, infazı yakılan tutsakların haklarının iade edilmesi gerektiğini dile getiren Kurt, devamında 27 sayfadan oluşan raporda yer verilen hak ihlallerine dair bazıları şu şekilde sıraladı: “Ceza infaz kurumlarında tutulan siyasi mahpuslara yönelik telefon ve görüntülü görüş haklarının adli mahpuslara kıyasla kısıtlanması, insan haklarına aykırı bir ayrımcılık teşkil etmektedir. Tokat hapishanesinde sık sık yapılan aramaların mahpuslara yönelik taciz boyutuna ulaştığı, kitap, yayın ve TV kanallarına sansür uygulandığı tarafımıza iletilmiştir. Mahpusların sürgün edilmesi ve ailelerinin yaşadığı yerlere nakil taleplerinin reddedilmesi, özel yaşama saygı hakkı ve insan onuruna uygun muamele hakkını ihlal etmektedir.”  

 

YETKİLİLERE ÇAĞRI

 

Yaşanan hak ihlallerine karşı Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesini (CPT), Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığını, TİHEK ve Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonunu göreve davet eden Kurt, şunları ifade etti: “Hasta mahpusların durumları, hapishanenin fiziki koşulları ve mahpuslara hukuka aykırı gerçekleştirilen muameleler, kapalı ceza infaz kurumlarında infazdan kaynaklı İdari Gözlem Kurulları tarafından verilen kararlar sonucu ihlal edilen hakları ile etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğini tespit etmiştir. Hapishanelerde süre gelen hak nedeniyle artan hak ihlalleri ulusal ve uluslararası hukukun gerektirdiği şekilde bağımsız denetim mekanizmalarının oluşturulması için devlet yetkililerini derhal gerekli çalışmaları başlatmaya davet etmektedir.”  

 

RAPORDA NELER VAR?

 

Raporun ilk 5 sayfasında giriş, amaç, yöntem, hapishanede yapılan görüşme daha önce yapılan cezaevi raporlarının karşılaştırması yer alıyor. Raporun devamında yaşanan hak ihlalleri işkence ve kötü muamele yasağı ihlali, sevk sorunu, koğuş aramaları, onur kırıcı aramalar, eşitlik ilkesi ihlali, idare gözlem kurulu, telefon hakkı sorunu, ifade özgürlüğü, sağlık hakkı, özel yaşamın ihlali, umut hakkı ihlali başlıkları altında geniş bir bölüm yer alıyor. Cezaevi idaresi hakkında yapılan değerlendirmelerin yer aldığı rapor, sonuç ve 36 başlıktan oluşan önerilerin yer aldığı bölüm ile son buluyor.